Zonguldak Grevi ve Yürüyüşü

Genel Maden-İş kurultayı;ücretlerinin düşük olması,maden ocaklarının kapatılması,küçültülmesi ve özelleştirilmek istenmesine tepki vermek amacıyla 30 Kasım 1990'da grev kararı aldı.İşçilerin aldıkları grev kararına karşılık,4 Aralık'ta başlamak üzere lokavt kararı alındı. Henüz grev başlamamıştı ki;birkaç gün önce Zonguldak'a jandarma,komando ve çevik kuvvet yığılmaya başlandı. 30 Kasım sabahı ocaklara grev pankartları asıldı. Grevin üçüncü gününde binlerce işçinin katıldığı yürüyüşler artık düzenli hale gelmişti.Polis yürüyüşleri engelleyemiyordu Güney Afrika da dahil olmak üzere çeşitli ülkelerin kömür ve liman işçileri greve destek vererek,Türkiye'ye gelecek kömürlerin yükleme işlemlerini durdurdular.

Grevin dördüncü günü;esnaf ve belediye işçilerinin de katılımıyla sokaklardaki kalabalık 70 bin kişiye ulaştı.Türk-İş 20 Aralık'ta,3 Ocak 1991!de Türkiye çapında bir günlük "Genel Greve" gitme kararı aldı.Hükümet Genel Grev'in yasal olmayacağını açıklamasını yaptı.

3 Ocak sabahı çevre ilçe ve köylerden madenciler geldi. Grevi yönetmek üzere işçiler tarafından bir grev komitesi oluşturuldu. Yürüyüş saat 10'da başladı Plana göre Ankara'ya otobüslerle gidilecekti. Sendika yönetimi yürüyüş için 1000 otobüs tuttu ancak polis otobüslerin gelişini engelledi. Otobüsler gelmeyince işçiler yürüyerek yola çıkmaya karar verdiler.

Yürüyüş disiplini gereği her ocağın işçisi kendi kortejinde yürümeye başladı. Yürüyüş kolunun geçtiği yerleşim yerlerinde insanlar yürüyüşçülere yiyecek,içecek ve alkışlarıyla destekte bulunuyorlardı. Hükümet sendika yöneticileriyle bir yandan görüşmeleri yürütürken,bir yandan da yollar üzerine barikatlar kurmaya başladı. İşçiler,Devrek yolu üzerinde ilk barikatla karşılaştılar. 80 bin işçi barikatı zorlanmadan aştı. O gece işçiler Devrek'te kaldılar. 5 Ocak sabahı tekrar yürüyüşe geçildi.Say, yeni katılımlarla 100 bini aştı.

Genel-Maden İş Sendikası Genel Başkanı Şemsi Denizer'in Başbakan Yıldırım Akbulut ile görüşmeleri başlayınca Mengen'de  yürüyüş durdu. Ancak görüşmeler olumlu geçmemişti. O gece Menden'de kalındı. Yürüyüşün birinci ve ikinci gününde iki işçi ölmüştü. Mengen'deki şiddetli soğuktan da bir bayan işçi ölünce,6 Ocak sabahı,Denizer kadınlara Zonguldak'a geri dönmeleri çağrısında bulundu.Ancak kadınlar birlikte yürümeye kararlıydılar.Sabah tekrar yürüyüş başladı. İşçiler yürüyüşün 12.kilometresinde buldozerlerle,su sıkma araçlarıyla,yüzlerce asker ve polislerle desteklenen devasa bir barikatla karşılaştılar. Barikatın önünde işçiler beklemeye koyuldular.

7 Ocak'ta "barikatı zorladıkları" bahanesiyle 201 işçi sabah uykudayken gözaltına alındı. Aynı gün Denizer Çalışma Bakanı İmren Aykut'tan aldığı bir telefonla Ankara'ya davet edildi.

8 Ocak'ta Ankara'daki görüşmeleri tamamlayan Denizer yürüyüşe son verildiğini açıkladı.

112 kilometrelik yürüyüş Ankara yolu kavşağına 8 km kala sona erdi. Zonguldak'a dönen işçiler greve devam ettiler

Ancak 21-22 Ocak'ta yapılan görüşmelerden yine bir sonuç çıkmadı. Metal sektöründe de bir aydır grev devam ediyordu ama 25 Ocak'ta MESS ile Türk-Metal sendikası,hükümetle anlaşmaya vardı ve 85 bin işçiyi kapsayan toplu sözleşme imzalandı. Aynı gün toplanan Bakanlar Kurulu,başlayan Körfez Savaşı ve "milli güvenlik" nedeniyle tüm grevleri 60 gün süreyle erteledi. Çeşitli sektörlerde toplam 115 bin işçiyi kapsayan grevler fiilen bitirilmiş oldu. 6 Şubat 1991'de de Zonguldak madencilerini de ilgilendiren toplu sözleşme imzalandı. Ancak yürüyüş öncesinde talep edilen 98.000 TL yerine 49.905 TL'ye imza atıldı.